Η απόφαση Σούνακ να μην συναντήσει τον Έλληνα πρωθυπουργό ενώ αυτό ήταν προγραμματισμένο συνιστά μια τριπλή προσβολή προς την χώρα μας και είναι απολύτως καταδικαστέα και ανάρμοστη προς την διεθνή διπλωματική πρακτική επεσήμανε στον Alpha Radio ο Δημήτρης Καραιτίδης, πρέσβης επί τιμή. Ο κ. Καραιτίδης παρέθεσε τις προϋποθέσεις μίας επίσημης συνάντησης δύο αρχηγών κρατών και τι προβλέπει το πρωτόκολλο για την επίσκεψη ενός τόσο υψηλού προσκεκλημένου από την χώρα που τον υποδέχεται. Παρέθεσε δε άλλα, παλαιότερα διπλωματικά… επεισόδια με πρωταγωνιστές τη Μελίνα Μερκούρη, τον Ανδρέα Παπανδρέου, τους Παπάγο – Ήντεν και τον… ελευθερόστομο Θόδωρο Πάγκαλο!
Οι επίσημες επισκέψεις και οι επισκέψεις εργασίας
«Πρέπει αρχικά να ξεχωρίσουμε, υπάρχουν οι λεγόμενες επισκέψεις εργασίας και οι λεγόμενες επίσημες επισκέψεις, αυτό δεν σημαίνει ότι οι επισκέψεις εργασίας δεν έχουνε από τη φύση τους και τον χαρακτήρα τους και ένα χαρακτήρα και ένα στοιχείο επισημότητας, αλλά έχουν ένα χαλαρότερο πρωτόκολλο σε σχέση με τις επίσημες όπου τα πάντα είναι ακριβώς καθορισμένα και το πρόγραμμα εκτελείται χωρίς καμία απόκλιση και με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Στη συγκεκριμένη περίπτωση επρόκειτο για μία επίσκεψη εργασίας και στη μία περίπτωση και στην άλλη πάντως σταθεροί κανόνες που επιβάλλονται και από τη λογική αλλά και από την μακροχρόνια πρακτική».
Οι κανόνες φιλοξενίας και οι κανόνες του πρωτοκόλλου
«Αυτοί οι κανόνες είναι η λήψη μέτρων ασφαλείας για τον επισκεπτόμενο μια χώρα επίσημο, ιδίως όταν είναι υψηλού επιπέδου όπως ένας πρωθυπουργός, η επιδαψίλευση τιμών κατά τη διάρκεια της παραμονής του, όσο σύντομη και αν είναι αυτή και η παράθεση ενός γεύματος από την φιλοξενούσα χώρα. Είναι αυτονόητο ότι οφείλονται στον επισκέπτη σεβασμός, ευγένεια, καλή διάθεση και ένα ιδιαίτερα τονισμένο φιλικό πνεύμα, ακόμα και αν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών. Το κλίμα που ισχύει σε αυτές τις συναντήσεις όσες και αν είναι οι διαφορές απόψεων και θέσεων γίνεται το φιλικότερο για να συμβάλει στην ομαλή διεξαγωγή των συναντήσεων και των συνομιλιών. Αυτά συνιστούν σε γενικές γραμμές τους κανόνες του πρωτοκόλλου που εφαρμόζεται σε τέτοιες περιπτώσεις».
Ήταν σα να του είπε ότι δεν είμαστε του ίδιου επιπέδου για αυτό και σε παραπέμπω στον αναπληρωτή μου
«Στην εν λόγω συνάντηση που δεν έγινε και πραγματικά προκάλεσε έκπληξη τόσο στη χώρα που συνέβη όσο και ευρύτερα και διεθνώς, δεν τηρήθηκε ο οφειλόμενος και αυτονόητος σεβασμός προς το πρόσωπο και την ιδιότητα του επισκέπτη. Ο Βρετανός ομόλογός του ακύρωσε την τελευταία στιγμή μία προγραμματισμένη συνάντηση χωρίς να δώσει εξήγηση για τους λόγους της ακύρωσης, δηλαδή χωρίς να έχει επικαλεστεί έναν πολύ σοβαρό έκτακτο λόγο που κατά κάποιο τρόπο θα δικαιολογούσε την περι ματαίωσης απόφασή του αλλά επιπλέον τον παρέπεμψε στον αναπληρωτή πρωθυπουργό που αν θέλετε ήταν μία πράξη προσβολής διότι ήταν σαν να του έλεγε του Έλληνα πρωθυπουργού δεν έχω τη διάθεση να συναντηθώ εγώ μαζί σου, δεν σου δίνω καμία εξήγηση για αυτό και σε παραπέμπω στον αναπληρωτή μου, δηλαδή σε κατώτερου επιπέδου, σα να του είπε ότι δεν είμαστε του ίδιου επιπέδου».
Συνιστά μία παραβίαση των παραδοσιακών κανόνων και εθιμικών κανόνων φιλοξενίας, οφειλόμενης ευγένειας και τιμής
«Υπάρχει μία τριπλή προσβολή, αφενός η ματαίωση, αφετέρου το γεγονός ότι δε δόθηκε καμία εξήγηση για τους λόγου της ματαιώσεως και τρίτον η παραπομπή του σε ένα χαμηλότερο επίπεδο. Και δεν δόθηκε έστω εκ των υστέρων μία εξήγηση για ότι συνέβη, αυτό συνιστά μία παραβίαση των παραδοσιακών κανόνων και εθιμικών κανόνων φιλοξενίας, οφειλόμενης ευγένειας και τιμής προς το πρόσωπο του φιλοξενούμενου ηγέτη. Αυτό ήταν σαφέστατα μία άστοχη, προσβλητική και προκλητική ενέργεια, απολύτως καταδικαστέα και μάλιστα εικάζεται ότι η απόφαση οφειλόταν στη συνέντευξη που έδωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός. Από βρετανικής πλευράς δεν υπήρξε καμία επίσημη ή έμμεση έστω επιβεβαίωση ότι ο λόγος ο πραγματικός της ανεξήγητης αντίδρασης του Βρετανού πρωθυπουργού ήταν αυτός. Αν δεχθούμε ότι πράγματι υπήρξε ενόχληση του Βρετανού πρωθυπουργού, αυτό δεν δικαιολογεί καθόλου μα καθόλου την αντίδραση του, είναι αυτονόητο ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός επισκεπτόμενος το Λονδίνο για την συζήτηση μίας σειράς θεμάτων οπωσδήποτε θα αναφερόταν και στο θέμα της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα, διότι το Λονδίνο είναι η έδρα όπου βρίσκονται τα γλυπτά αυτά, τα παρανόμως κλαπέντα και βαναύσως αποσπασθέντα από τον Παρθενώνα. Θα ήταν αδιανόητο ο Έλληνας πρωθυπουργός να βρεθεί στο Λονδίνο, να έχει επαφές και συνομιλίες και να μην αναφερθεί στο θέμα αυτό. Ο Βρετανικός ισχυρισμός ότι δήθεν είχε αναληφθεί μία τέτοια δέσμευση από την πλευρά του κ. Μητσοτάκη κατά την άποψή μου είναι ανακριβής, για να μην το χαρακτηρίσω με βαρύτερο τρόπο. Διότι θα ήταν παράλογο να δεχθεί η Ελληνική πλευρά τέτοια δέσμευση, επομένως πιστεύω απόλυτα την διάψευση από πλευράς πρωθυπουργού ότι υποχρέωση μη αναφοράς δημοσίως σε αυτό το θέμα δεν είχε αναληφθεί, και θα ήταν και παράλογο να υπήρχε τέτοιου είδους δέσμευση».
Οι ιστορίες με την Μελίνα Μερκούρη και τον Ανδρέα Παπανδρέου
«Η Μελίνα Μερκούρη είχε μία ιδιομορφία θα την έλεγα διότι λόγω της καλλιτεχνικής της ιδιότητας και της διεθνούς αποδοχής της, τύγχανε όχι μόνο μιας πολύ συμπαθητικής αναγνώρισης εκ μέρους των εκάστοτε συνομιλητών της αλλά και δυναμικής που της επέτρεπε να υπερβαίνει τους κανόνες του πρωτοκόλλου και συχνά με μία τολμηρή γλώσσα, είτε υπό τύπον αστείας παρατήρησης είτε υπό τύπον μίας μη αναμενόμενης, ευγενικής όμως πρόκλησης, να τονίζει στους συνομιλητές της τις θέσεις και τα σημεία στα οποία ήθελε να δώσει έμφαση, χωρίς να ανησυχεί ότι μπορεί αυτό να δημιουργήσει θέμα γιατί όλοι οι συνομιλητές της το αποδεχόντουσαν αυτό το ύφος και ανταποκρίνονταν σε αυτό πολύ θετικά. Εγώ δεν συνόδευα τη Μερκούρη διότι η Μερκούρη ειχε τους δικούς της συνεργάτες, έτυχε όμως αρκετές φορές να είμαι μέλος αντιπροσωπείας υπό τον πρωθυπουργό στην οποία συμμετείχε και η Μερκούρη και υπήρξα αυτόπτης μάρτυρας αυτής της ιδιαίτερης απήχησης –θα τολμούσα να πω και γοητείας- που είχε η Μελίνα στο διεθνή χώρο τον οποίο εκινήτω».
Όταν η Μελίνα είπε ότι αυτό το τριαντάφυλλο το αφιερώνει στην ελληνογαλλική φιλιά και συνεννόηση
«Θυμάμαι σε μία επίσημη επίσκεψη του Α. Παπανδρέου στο Παρίσι, όπου προβλέπονταν γεύμα προς τιμήν του στο Σανζ Ελιζέ και ήταν και η Μερκούρη, υπήρξε από την πρώτη στιγμή παραβίαση ή αν θέλετε παρέκκλιση από την τυπικότητα των κανόνων του πρωτοκόλλου, μόλις η Μελίνα εμφανίστηκε στην αίθουσα, ο Μιτεράν σηκώθηκε από τη θέση του και πήγε προς την πλευρά της να την προϋπαντήσει, να την χαιρετήσει, να την υποδεχθεί και να την ασπαστεί! Πράγματα τα οποία ούτε κατά διάνοια προβλέπονταν από το πρωτόκολλο, αφού φυσικά είχε χαιρετήσει πολύ εγκάρδια και πολύ θερμά και τον Παπανδρέου, αλλά είχε κάνει σε όλους εντύπωση ο τρόπος υποδοχής. Θυμάμαι πάλι με τη Μελίνα στη Γαλλία όπου επρόκειτο να μιλήσει σε μία ομάδα βουλευτών του γαλλικού κοινοβουλίου, μερικά μέλη των οποίων δεν ευνοϊκά διακείμενα προς στην Ελλάδα όχι για το θέμα των γλυπτών μόνο, αλλά και για γενικότερα θέματα, όπου η Μελίνα εμφανίστηκε στη συνάντηση κρατώντας ένα ωραίο τριαντάφυλλο και όταν συναντήθηκε με τους βουλευτές τους είπε ότι αυτό το τριαντάφυλλο το αφιερώνει στην ελληνογαλλική φιλιά και συνεννόηση με τη βεβαιότητα ότι ακόμα και εκείνοι που διαφωνούν μαζί της κατά βάθος έχουν ευνοϊκά και θετικά αισθήματα για την Ελλάδα».
Η σφραγίδα προσωπικότητας του κάθε επισήμου παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη μιας επίσκεψης
«Με αφορμή τα όσα λέω να τονίσω ότι το πρωτόκολλο είναι απαραίτητο, γιατί θέτει πάντα ένα πλαίσιο γενικά αναγνωρισμένο το οποίο διευκολύνει τις επαφές, τις συναντήσεις και τις συνεννοήσεις τελικά, αλλά πολλά εξαρτώνται από την προσωπικότητα των συναντόμενων προσώπων. Η σφραγίδα προσωπικότητας του κάθε επισήμου παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη μιας επίσκεψης, η άνεση του, η εμπειρία του, ο τρόπος με τον οποίον θα αρχίσει μία συζήτηση που θα εξελιχθεί σε πολύ σοβαρή ανταλλαγή απόψεων, το τυχόν χιούμορ που έχει, η ετοιμότητα του να απαντήσει στα αντίστοιχα χαρακτηριστικά του συνομιλητή του είναι πολύ σημαντικά στοιχεία μίας επίσκεψης».
Η απρεπής συμπεριφορά του Ήντεν στον Παπάγο
«Επι πρωθυπουργίας του στρατάρχη Παπάγου, υπενθυμίζω ότι ήταν αυτός ο οποίος για πρώτη φορά αποφάσισε να δώσει επίσημο χαρακτήρα στην υποστήριξη της Ελλάδος για την ανεξαρτησία της Κύπρου και να προσφύγει και στα Ηνωμένα Έθνη καταθέτοντας σχετικές προσφυγές που δυστυχώς δεν δικαιώθηκαν γιατί η διεθνής συγκυρία εκείνη την περίοδο δεν ήταν ευνοϊκή, είχε πραγματοποιηθεί μία επίσκεψη εργασίας στην Αθήνα του τότε Βρετανού πρωθυπουργού Άντονι Ήντεν. Η συνάντηση έγινε στο γραφείο του Παπάγου και όταν η συνομιλία έφτασε στο θέμα του Κυπριακού και εξήγησε ο Παπάγος τις θέσεις της Ελλάδας και την υποστήριξη της Ελλάδας προς το αίτημα της Κύπρου, ο Ήντεν σε ένδειξη δυσαρέσκειας διέπραξε την χονδροειδή απρέπεια να γυρίσει την πλάτη του στον Παπάγο, χαρακτηριστικά σε ένδειξη αποδοκιμασίας των απόψεων του. Ο ίδιος ο Παπάγος ενοχλήθηκε πολύ και στο σημείο εκείνο αφού είπε λυπάται που ο συνομιλητής του δεν έχει την στοιχειώδη καλή διάθεση να ακούσει τις ελληνικές απόψεις, η συζήτηση έμεινε εκεί. Αυτό είναι ένα στοιχείο που μαρτυρεί αλαζονεία, έπαρση και αποικιοκρατική αυτοκρατορικού τύπου νοοτροπία από την πλευρά των Βρετανών διαχρονικά. Ακόμα και στη συγκεκριμένη περίπτωση του κ. Σούνακ διακρίνει κάνεις και εγώ τουλάχιστον βλέπω σαφώς να υποβόσκει στη συμπεριφορά του και να υφέρπει στην στάση του ένα τέτοιο στοιχείο περιφρόνησης προς τον συνομιλητή. Είπε με τον τρόπο του δεν με ενδιαφέρει το πρωτόκολλο, δεν με ενδιαφέρει η προσωπικότητά σου, εγώ διαφωνώ και δε θέλω καν να σε δω. Αυτά είναι σπέρματα ή αν θέλετε υπολείμματα μιας αυτοκρατορικής, αυταρχικής και ασφαλώς απόλυτα καταδικαστέας νοοτροπίας».
Ο ελευθερόστομος Πάγκαλος που έστρεψε την Γερμανία εναντίον του
«Επίσης είναι η περίπτωση μιας ατυχούς δήλωσης που είχε γίνει από την πλευρά του Θόδωρου Πάγκαλου ως αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών για ευρωπαϊκά θέματα ο οποίος είχε αναφέρει σε μία συνομιλία του -μη μπορώντας να ελέγξει τον αυθορμητισμό και την ελευθεροστομία του που γενικά τον χαρακτήριζε, πράγμα που ήταν γνωστό στους δημοσιογράφους και σε όλους- και είπε ότι η Γερμανία θυμίζει έναν γίγαντα με πήλινα πόδια. Εν συνέχεια το διευκρίνισε και προσέθεσε «και με μυαλό νάνου». Όπως ήταν φυσικό αντιλαμβάνεστε ότι αυτό προκάλεσε την έντονη ενόχληση της γερμανικής πλευράς. Η δήλωση έγινε σε μία εκδήλωση εδώ στην Αθήνα, βεβαίως οι Γερμανοί εξέφρασαν εντονότατη δυσφορία και διαμαρτυρία και ζήτησαν την ανάκληση της δήλωσης. Αυτό παρ’ ολίγον να οδηγήσει τότε σε σοβαρή κυβερνητική κρίση διότι ο Παπανδρέου ως πρωθυπουργός ενοχλήθηκε πολύ από την στάση Πάγκαλου και μάλιστα υπήρχαν τότε άμεσης απομάκρυνσης του, σκέψεις που δεν έγιναν ευρύτερα γνωστές διότι παρέμειναν σε έναν περιορισμένο κύκλο. Του ζήτησε όμως να βρει τρόπο να ανακαλέσει την δήλωση, του ανέθεσε να εξομαλύνει τις σχέσεις του, ο Πάγκαλος λόγω και ιδιοσυγκρασίας δεν είχε την διάθεση να το κάνει και τελικά υποχρεώθηκε να το κάνει, προχωρώντας σε μία τέτοια δήλωση. Μέχρι όμως να προβεί στη δήλωση αυτή όποτε συναντούσε τη γερμανική αντιπροσωπεία στις επαφές του στις Βρυξέλλες, οι Γερμανοί δεν του απηύθυναν τον λόγο και δεν απαντούσαν στις ερωτήσεις του! Έτυχε να βρεθώ σε συνομιλία του με αντιπροσωπεία των χωρών-μελών της τότε ΕΟΚ όπου ο τότε Γερμανός υπουργός Εξωτερικών ο Κίνκελ συμπεριφερόταν σαν να μην υπήρχε στην αίθουσα ο Πάγκαλος, τον απαξίωνε επιδεικτικά».
Η υπόθεση δεν θα επηρεάσει τις διαχρονικές σχέσεις των δύο κρατών
«Η υπόθεση αυτή δεν θέτει εν αμφιβόλω την διατήρηση των καλών ελληνοβρετανικών σχέσεων και πρέπει σε τέτοιες περιπτώσεις όταν τις αξιολογούμε και σταθμίζουμε τις συνέπειες τους να διατηρούμε την ψυχραιμία μας. Αυτό ήταν ένα περιστατικό άκρως δυσάρεστο, απολύτως επικριτέο το οποίο και από τις δύο πλευρές θα γίνει προσπάθεια να παραμείνει εντός των στενών ορίων και να μην επηρεάσει τις σχέσεις των δύο πλευρών, τα διαχρονικά συμφέροντα και της μιας πλευράς της δικής μας και της άλλης πλευράς της Βρετανίας, δεν αφήνουν περιθώρια για τέτοιου τύπου συναισθηματικές αντιδράσεις του όσο εύλογη και αν είναι η δυσαρέσκεια που έχει δημιουργηθεί. Πιστεύω ότι πολύ σύντομα και από τη Βρετανική πλευρά θα υπάρξουν κάποιες εκδηλώσεις κατάλληλα επιλεγμένες που θα επισκιάζουν αυτό το περιστατικό και καλώς από τη δική μας πλευρά αφού εκφράστηκε δημόσια η δυσαρέσκεια του πρωθυπουργού, τονίστηκε ότι αυτό το περιστατικό μπορεί να έχει επιπτώσεις στις προσωπικές σχέσεις των δύο προσώπων αλλά δεν θα επηρεάσει τις διαχρονικές σχέσεις των δύο κρατών».
