Η άλωση της Πόλης το 1453 ήρθε για τους Τούρκους ως ένα ώριμο φρούτο, όταν οι συνεχείς πόλεμοι σε όλα τα μέτωπα για το Βυζάντιο, το είχαν εξουθενώσει τόσο εδαφικά, όσο και οικονομικά και σε ανθρώπινους πόρους εξηγεί σε συνέντευξη του στον Alpha Radio ο Γιώργος Καραμπελιάς, συγγραφέας και πολιτικός αναλυτής. Υποστήριξε πως η αντίστροφη μέτρηση για το Βυζάντιο είχε ξεκινήσει αρκετά νωρίτερα, με τη μάχη του Ματζικέρτ, ενώ ανέλυσε τον ρόλο που έπαιξαν η ανάδυση των εθνών κρατών, οι αποικιοκρατικές λογικές των δυτικών αλλά και η είσοδος των Τούρκων στη Μικρά Ασία που ήταν η καρδιά του Βυζαντίου.
«Ούτως ή άλλως η Πόλη πριν την άλωση βρισκόταν σε πολύ δύσκολη κατάσταση γιατί ήμαστε υποχρεωμένοι να ανατρέξουμε ουσιαστικά 250 η 300 χρόνια πίσω δηλαδή όταν ο βυζαντινός ελληνισμός που ήταν ένας ελληνισμός με οικουμενικά χαρακτηριστικά βρέθηκε μπροστά σε μία νέα πραγματικότητα την οποία επέβαλε από τη μεν ανατολή η είσοδος των τουρκικών φύλων με πρώτη σημαντική μάχη του Ματζικέρτ το 1071, ήταν η πρώτη τους που τους επέτρεψε ήταν η πρώτη τους νίκη που τους επέτρεψε να προελάσουν στη Μικρά Ασία και την ίδια στιγμή από τη δύση το 1071 κατά τύχη την ίδια χρονιά, οι Νορμανδοί καταλαμβάνουνε τη νότια Ιταλία που ήταν ελληνική και μετά από λίγο προωθούνται στο Δυρράχιο, και θα πολιορκήσουν μάλιστα λίγο καιρό μετά την Θεσσαλονίκη. Ταυτόχρονα από τον Βορρά οι Βούλγαροι έχουνε σχηματίσει δικό τους κράτος, είναι γνωστές οι συγκρούσεις του Βασιλείου Βουλγαροκτόνου με τους Βουλγάρους, οι Σέρβοι κάνουν δικό τους βασίλειο, οι Αρμένιοι δημιουργούν τα δικά τους βασίλεια».
«Έτσι το παλιό Βυζάντιο, που είχε υπερεθνικά και οικουμενικά χαρακτηριστικά περιορίζεται πλέον σε έναν βυζαντινό κόσμο που είναι κατεξοχήν σχεδόν αποκλειστικά ελληνικός. Έχουμε δηλαδή την ανάδυση των εθνών κρατών που πολλοί την βάζουν αργότερα, αλλά ήδη το βλέπουμε αυτό, Βούλγαροι, Σέρβοι και Αρμένιοι φτιάχνουν ήδη εθνικού τύπου κρατικές οντότητες και υποχρεώνουνε και τους βυζαντινούς Έλληνες να στραφούν περισσότερο προς την ελληνική ταυτότητα. Και άρα από εκείνη την περίοδο όπως το λένε όλοι μας οι ιστορικοί, και ο Παπαρηγόπουλος και ο Βακαλόπουλος και ο Σβορώνος που λέει ότι από το 1204 και μετά αυτή η περίοδος καταλήγει αρχικώς στην κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους και τον διαμελισμό του Βυζαντινού κράτους που έχουμε πια τους Καταλανούς, τους Άγγλους που πήρανε την Κύπρο το 1198. Οι Καταλανοί πήρανε μεγάλα κομμάτια του παλαιού Βυζαντίνου, οι Βενετοί πήραν την Κρήτη και πολλά νησιά του Ιονίου, άρα ο ελληνικός κόσμος θα σπαράσσεται και την ίδια στιγμή προωθούνται στη Μικρά Ασία που ήταν το κέντρο του ελληνικού βυζαντίου και το οικονομικό κέντρο, προωθούνται οι Τούρκοι».
«Άρα αρχίζει μία περίοδος κατά την οποίαν, παρά τις τεράστιες προσπάθειες που έκαναν στο βασίλειο της Νίκαιας, αργότερα στο δεσποτάτο του Μωρέους και του Μυστρά, να ανακάμψουν οι Βυζαντινοί και πια προτάσσουν την ελληνικότητά τους, ότι είμεθα Έλληνες λέει ο Βατάτζης της Νίκαιας, κατορθώνουν το 1261 να ανακτήσουν την Κωνσταντινούπολη, όμως πια έχουμε μπει σε μια περίοδο όπου ο βυζαντινός Ελληνισμός βρίσκεται σε μια διαρκή κρίση. Η αποικιοκρατική πολιτική των δυτικών από τότε ξεκινά και όχι με τον Κολόμβο, οι Τούρκοι έχουν την διαφορά ότι είναι παρόντες και μπορούν να καταλάβουν σε μονιμότερη βάση τον ελληνικό κόσμο. Ουσιαστικά η Κωνσταντινούπολη που το 1204 είχε 400.000 όπως λένε πολλοί και ήταν η μεγαλύτερη πόλη του κόσμου μαζί με το Πεκίνο, σκεφτείτε ότι τότε το Παρίσι είχε 30.000 πληθυσμό, αλλά οι 400.000 κατέληξαν 50.000 γιατί όλα αυτά τα χρόνια έχουμε πολεμικές συγκρούσεις σε πολλά μέτωπα που ούτε μέρα δε σταματάνε».
«Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο Ιωάννης Κατακουζηνός, ο αυτοκράτορας ο οποίος επί 45 χρόνια, από τα 18 του μέχρι τα 60 πολεμάει διαρκώς προς όλα τα μέτωπα, βεβαίως και στους εμφυλίους που δε πρέπει να τους ξεχνάμε και έφτασε σε ένα σημείο που είπε ότι δεν τα βγάζω πέρα και έγινε καλόγερος και έγραψε τη μεγάλη ιστορία, τη σημαντικότερη ιστορία του βυζαντινού κόσμου που έχει γραφτεί. Τον αναφέρει ο Καβάφης πολλές φορές αναφέροντας «μας ρήμαξε ο Κατακουζηνός, μας ρήμαξε ο κυρ Γιάννης». Έτσι οι Τούρκοι περνάνε στην Ευρώπη από το 1354, δηλαδή καταλαμβάνουν την Ανδριανούπολη, γίνεται πρωτεύουσα τους, περικυκλώνουν την Κωνσταντινούπολη και είναι βέβαιο ότι πιθανότατα θα είχε πέσει νωρίτερα εάν δεν είχε υπάρξει η εισβολή των Μογγόλων του Ταμερλάνου που διέλυσε για μερικά χρόνια το τουρκικό κράτος και έτσι έδωσε μία ανάσα στο Βυζαντινό κόσμο. Παράλληλα είναι σημαντικό αλλά το αγνοούμε γίνεται μια προσπαθεια ανάκαμψης του ελληνισμού ξεκινώντας από την Πελοπόννησο, δηλαδή από το δεσποτάτο του Μυστρα όπου ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος που τον ξέρουμε για τη δράση του και την υπερήφανη στάση του κατά την άλωση ξεκίνησε σταδιακά, ανακατέλαβαν το σύνολο της Πελοποννήσου και μάλιστα πέρασε στην Στερεά και βάδιζε και προς την Ήπειρο και τότε έγινε κάτι καταπληκτικό, έγινε μία συμμαχία ανάμεσα στους Φράγκους και τους Τούρκους με επικεφαλής τον τούρκο σουλτάνο και νικήθηκε ο Κ. Παλαιολόγος. Μοιάζει λίγο με την επανάσταση του ‘21 που ξεκίνησε από την Πελοπόννησο και αργότερα ενσωματώθηκαν και άλλα κομμάτια του ελληνισμού. Δοκίμασε κάτι τέτοιο, δε μπόρεσε να γίνει, χρήστηκε στην συνέχεια αυτοκράτορας ξέροντας ότι πηγαίνει στον ηρωικό του θάνατο. Ο Σβορώνος έλεγε ότι ο ελληνισμός για 8 αιώνες για να μπορέσει να επιβιώσει είναι υποχρεωμένος να παλεύει διαρκώς ενάντια σε ξένες δυνάμεις που έρχονται από την ανατολή, την δύση και τον βορρά, γιατί είχαμε και την Βουλγαρία και τους Σέρβους που κάποια στιγμή καταλαμβάνουν όλη σχεδόν την ελληνική χερσόνησο, άρα έχει αποδυναμωθεί, δεν έχει συνοχή, δεν έχει πια οικονομική ισχύ και επομένως η άλωση ήρθε για τους Τούρκους ως ένα ώριμο φρούτο αφού είχε φτάσει πια να έχει η Κωνσταντινούπολη 40-50.000 πληθυσμό».
