Σε προτάσεις για ένα νέο μοντέλο διαχείρισης των υδάτων καταλήγει το αρχικό πόρισμα των Ολλανδών εμπειρογνωμόνων που ανέλαβαν να διερευνήσουν τις αιτίες της καταστροφής στη Θεσσαλία, το οποίο δημοσιεύει η Καθημερινή της Κυριακής. Στα ευρήματά τους συγκαταλέγονται περιβαλλοντικά εγκλήματα, όπως παράνομα φράγματα για άρδευση και αυθαίρετες παρεμβάσεις κοντά στις κοίτες των ποταμών.
Στην έκθεση που έχουν υποβάλει στην κυβέρνηση, οι Ολλανδοί επισημαίνουν την ανάγκη ενιαίου φορέα διαχείρισης στη θέση του σημερινού κατακερματισμού αρμοδιοτήτων και προτείνουν την ίδρυση ενός οργανισμού παρακολούθησης πλημμυρικού κινδύνου.
Ξεχάστε τα μεγάλα, ακριβά φράγματα. Αντ’ αυτών δώστε ζωτικό χώρο στα ποτάμια. Αυτό είναι ένα από τα βασικά μηνύματα που στέλνει στην κυβέρνηση η ομάδα των Ολλανδών εμπειρογνωμόνων, σχετικά με την αντιπλημμυρική προστασία της Θεσσαλίας. Το πόρισμα των Ολλανδών αναλύει μιλώντας στον Alpha Radio ο Ζαφείρης Μυστακίδης, πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ.
«Το να αποφευχθεί η δημιουργία φραγμάτων για τα ποτάμια στην χώρα μας είναι μεταξύ των πολλών πραγμάτων που λέει η προκαταρκτική έκθεση των Ολλανδών, αλλά λέει και πράγματα που ακούγονται αυτονόητα αλλά δεν είναι τελικά δεδομένα για την Ελληνική πραγματικότητα, το βασικό είναι ότι αναφέρονται στον κατακερματισμό της δημόσιας διοίκησης και την επικάλυψη των αρμοδιοτήτων, είναι πολύ σημαντικό, είναι από τις δομικές αδυναμίες της Ελληνικής πολιτείας, φανταστείτε στην Ολλανδία οι οποίοι άνθρωποι είναι εξπέρ στο κομμάτι της διαχείρισης των υδάτων, υπάρχει ένας κεντρικός φορέας ελέγχου και διοίκησης όλων αυτών των θεμάτων αναφορικά με τη διαχείριση των υδατικών πόρων. Στην Ελλάδα υπάρχει κατακερματισμός, ένα μικρό παράδειγμα αφορά τα ΤΕΝΑΓΗ, υπάρχουν τρεις διαφορετικοί ΤΟΕΒ που διαχειρίζονται τα ύδατα για τις αγροτικές καλλιέργειες στη Δράμα, στην Καβάλα και στις Σέρρες και φυσικά όπως καταλαβαίνουμε αυτός ο πολυκερματισμός σε πλήθος οργανισμών που έχουνε αρμοδιότητες ο καθένας στο δικό του βιλαέτι, τα όρια των οποίων δεν συμπίπτουν με τα όρια των υδρολογικών λεκανών. Τι είναι οι υδρολογικές λεκάνες, είναι οι λεκάνες απορροής των ποταμών που εκεί θα έπρεπε να βασίζεται η διαχείριση των υδάτων, θα έπρεπε να βασίζεται σε υδρολογικά δεδομένα».
«Από το 2007 με βάση την Ευρωπαϊκή οδηγία 60 υπάρχει υποχρέωση κάθε κράτους-μέλους να γίνεται η διαχείριση των υδάτων σε υδατικά διαμερίσματα. Η χώρα μας έχει χωριστεί σε 14, ένα από αυτά τα 14 είναι η Θεσσαλία, σε αυτό το υδατικό διαμέρισμα φανταστείτε ότι υπάρχει -μέσα από την ειδική γραμματεία υδάτων του υπουργείου περιβάλλοντος- υπάρχει εγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας αυτού του υδατικού διαμερίσματος το 2018, ξέρετε τι περιγράφονται εκεί πέρα; Αξιολόγηση κινδύνων πλημμύρας και τα μέτρα διαχείρισης της πλημμύρας από την Ελληνική Πολιτεία, δηλαδή μέτρα πρόληψης, προστασίας, ετοιμότητας και αποκατάστασης. Φαίνεται ότι όλα αυτά τα μέτρα δεν ήταν ικανά να προστατεύσουν τον κάμπο ή δεν δούλεψε τίποτα».
«Οι Ολλανδοί έχουν προχωρήσει πάρα πολύ μακριά, θα ήταν ευχής έργο να τους φτάσουμε ή να τους ξεπεράσουν σε κάποιες δεκαετίες, οι άνθρωποι πολεμούν περίπου ογδόντα χρόνια με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των πλημμυρών καθώς το μεγαλύτερο μέρος της χώρας είναι κάτω από την στάθμη της θάλασσας, κατάφεραν να συνθέσουν ένα μοναδικό συνδυασμό και στην ασφάλεια και στην οικονομία το συνδυάσαν με την αναψυχή και την φύση. Τώρα πέρα από αυτές τις προτάσεις που κάνουν αναφορικά με τις δομικές αδυναμίες της Ελληνικής πολιτείας στο κομμάτι των πλημμυρών αναφέρονται στην ανάγκη μείωσης υδροβόρων καλλιεργειών, μία από αυτές είναι και το βαμβάκι. Φανταστείτε οτι πριν περίπου 50 χρόνια στον Θεσσαλικό το βαμβάκι ήταν μηδαμινό, δεν υπήρχε στον κάμπο. Μολις μπήκαμε στην Ε.Ε. τα πράγματα άλλαξαν γιατί είναι στρατηγική της να ενισχύσει και να επιδοτεί συγκεκριμένες καλλιέργειες, σε καλλιέργιες που τότε έκρινε ότι ήταν ελλειματική όπως ήταν το βαμβάκι. Τότε άρχισαν κτήματα που είχαν φακές, μπιζέλια κτλ, να μετατρέπονται σε μία μονοκαλλιέργια, το πρώτο κακό ήταν ότι γίναμε ελλειματικοί αναφορικά με τις ανάγκες μας σε διατροφικά προϊόντα σαν χώρα, το λέμε συνέχεια. Το δεύτερο ήταν ότι υπήρχε η μεγάλη ανάγκη για την ύδρευση αυτής της υδροβόρας καλλιέργειες που είναι το βαμβάκι, γίνανε διάφορα έργα πολλά ήταν αποσπασματικού χαρακτήρα, συζητάνε χρόνια για την εκτροπή του Αχελώου, υπήρχε η λίμνη Κάρλα που αυτή τη στιγμή πλέον έχει αποκτήσει σε πολλά σημεία την έκταση που είχε πριν 100 χρόνια. Πριν δύο εβδομάδες είχα τη χαρά και την τύχη να ακούσω έναν ομιλητή του ΕΘΙΑΓΕ σε ένα συνέδριο στην Κατερίνη που μιλούσε για τα αποτελέσματα των πλημμυρών στα γεωργικά εδάφη εκεί της περιοχής και έλεγε ο ερευνητής αυτός ότι οι επιχωματώσεις από φερτές ύλες σε κάποιες περιοχές ξεκινούν από πέντε εκατοστά και φτάνουν μέχρι και ένα μέτρο. Η δύναμη της φύσης είναι συνταρακτική, δε μπορεί να αντισταθεί προφανώς κανένα ανθρώπινο έργο».
«Στην ομάδα των Ολλανδών δεν είναι μίας επιστημονικής ειδικότητας αλλά περιέχονται μηχανικοί, εδαφολόγοι, γεωπόνοι, γεωλόγοι, είναι μία πολυεπιστημονική δηλαδή επιτροπή και προτείνουν την διάνοιξη των ρεματων, δηλαδή αυτονόητα πράγματα. Λένε πολυάριθμες βιομηχανίες και περιοχές κατοικίας έχουν χτιστεί πάνω σε πλημμυρικές ζώνες χειμάρρων και ποταμών, πραγμα όχι ασυνήθιστο για την χώρα μας, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Γέφυρες δρόμοι και σιδηροδρομικές γραμμές επλήγησαν καθώς ο σχεδιασμός τους δεν είχε λάβει υπόψη τις σύγχρονες απαιτήσεις για τη διαχείριση των υδάτων. Το αποτέλεσμα ήταν ότι μετατράπηκαν σε εμπόδια προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη καταστροφή. Δεν προτείνουν έργα φαραωνικά αλλά κάποια πράγματα καταρχήν που δεν στοιχίζουν όσον αφορά το θεσμικό επίπεδο στη διαχείριση των κρίσεων, να ανοίξουν οι κοίτες των ποταμών, να φύγουνε κάποια εμπόδια όπου είναι δυνατόν, σε κάποιες περιπτώσεις δεν είναι δυνατόν, και φυσικά αυτή η προοπτική της συγκράτησης των πλημμυρικών ροών από ταμιευτήρες και μεγάλα φράγματα, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι είναι περιορισμένης σημασίας, γιατί και ακριβά είναι αυτά τα μεγάλα φράγματα, απαιτούν ειδικές συνθήκες και εξυπηρετούν συχνά άλλους σκοπούς όπως η παραγωγή ενέργειας και όχι μόνο η άρδευση που κατά πάσα πιθανότητα έρχονται σε σύγκρουση με τη διαχείριση των υδάτων».
